Polskie tańce narodowe są dumą naszego kraju. Do najbardziej popularnych zaliczamy oczywiście krakowiaka, towarzyszącego podczas nocy studniówkowej – poloneza, mazura, kujawiaka i oberka. Nie każdy Polak jednak potrafi scharakteryzować te najbardziej powszechne tańce. Dlatego warto zaczerpnąć odrobinę informacji i dowiedzieć się co nie co o tanecznej historii Polski. Kilka ciekawostek na temat tańców i charakterystykę znajdziecie w poniższej treści. Na początku przyjrzyjmy się nazwom i cechom tańców narodowych.
Tańce narodowe – nazwy i cechy
Polskie tańce narodowe to przede wszystkim kultura naszego kraju. Otóż spełniają one określone funkcje i związane są z konkretnym środowiskiem społecznym. Ich forma muzyczna, jak i taneczna ukształtowana została przez magnatów, szlachtę, mieszczaństwo i oczywiście – polską scenę.
Tańce polskie są dumą naszego narodu. Bowiem ściśle powiązane są z patriotyzmem naszego kraju, czy walkami na polu bitwy. Poniżej poznacie charakterystyczne cechy każdego z tych tańców.
Krakowiak
Krakowiak jest najstarszym tańcem narodowym i wywodzi się z okolic Krakowa. Jego początki sięgają czasów Władysława Jagiełły, a w latach późniejszych (XVI i XVII wiek) zdobył popularność wśród polskiej szlachty.
Jego nazwa wywodzi się z XVIII wieku i odnosiła się do pozostałych grup innych tańców, mających własne nazwy, tj.: mijany, dreptany suwany, ścigany, przebiegany, wiśliczak, czy proszowiak. W XIX wieku popularność zyskał w muzyce instrumentalnej i scenicznej.
To żywy i skoczny taniec, utrzymywany w metrum 2/4. Jego charakterystyczną figurą jest tzw. synkopa, czyli przesunięcie akcentu muzycznego z akcentu na dźwięk nieakcentowany. W muzyce ludowej Krakowiak rozpoczyna się przyśpiewką.
Warto wiedzieć, że Krakowiak nie pojawiał się tylko w muzyce ludowej. Był on dużą inspiracją dla kompozytorów polskich, głównie muzyki poważnej. Interesował się nim sam Fryderyk Chopin, Ignacy Jan Paderewski, czy Karol Szymanowski. Najbardziej popularne utwory muzyczne to między innymi Krakowiak op. 14 na fortepian i orkiestrę, Krakowiak fantastyczny, czy Krakowiak na fortepian.
Ten rodzaj tańca wykonywany jest w parach, w stroju krakowskim. Jednym z najbardziej powszechnych strojów ludowych to właśnie kostium Krakowiaków zachodnich.
Polonez
Polonez, zwany również tańcem chodzonym należy do uroczystych, a zarazem korowodowych tańców. Pochodzi od tańca zwanego chmielowym, który przedstawiał lud wiejski. Znany był jako taniec chodzony, starodawny, pieszy, dreptany, wolny, okrągły, gęsi, czy mijany. Nazwy uzależnione były od danego regionu. Polonez tańczony był przez drobną szlachtę i lud wiejski w czasie wesel i oczepin. W późniejszych latach można było oglądać go na dworach królewskich jako parada szlachty przed królem. W XVII wieku Polonez zyskał na reprezentacji i stał się tańcem narodowym. Wówczas podziwiany był przez cudzoziemców, a następnie tańczony poza granicami naszego kraju. I tak we Francji przyjął nazwę – la Polonaise, We Włoszech – la Polacca. W Polsce – nazwę Polonez zyskał w XVIII wieku.
Polonez wykonywany jest para za parą, w metrum 3/4. To taniec dostojny i bardzo elegancki. Jego znaczącym elementem jest kadencja, czyli wielokrotnie powtarzane w tańcu ukłony. Polonez jest tańcem, który w dzisiejszych czasach zapoczątkowuje studniówki, bale, wesela, czy uroczystości szkolne. Podobnie, jak Krakowiaka, również do tego tańca wymyślano utwory muzyczne przez kompozytorów polskich. Zaliczamy do nich Fryderyka Chopina, czy Stanisława Moniuszko.
Mazur
Mazur to rodzaj tańca, który swoje początki miał w regionie mazowieckim, gdzie tańczony był podczas zabaw wiejskich. Z czasem tańczony był na szlacheckich dworach. Podobnie jak Polonez – wykonywany jest w metrum 3/4. Jest to taniec skoczny, a zarazem bardzo wesoły i żywiołowy. Prowadzony przez mężczyznę zwanego wodzirejem. Największą popularność zyskał w XIX wieku, podczas prezentowania tańców salonowych. Z czasem wykonywany był w całej Europie.
Mazur charakteryzuje się odpowiednim zestawem figur, tj. okrężna, łańcuchowa, namiotowa, czy arkadowa. Uzależnione są one od wielkości sali, w jakiej przedstawiany jest taniec.
Utwory muzyczne, z charakterystycznymi cechami Mazura komponowali Stanisław Moniuszko, Fryderyk Chopin i Aleksander Zarzycki.
Ciekawostką jest to, że Polonez przedstawiał jedną stronę cech polskiej narodowości, a Mazur był ich konstatacją. Zarówno jeden, jak i drugi taniec do 1939 roku były obowiązkowym przedstawieniem każdego balu.
Oberek
Oberek, zwany też obertasem, zawijaczem, obyrtanym – to również taniec skoczny, wesoły i szybki, wykonywany w metrum 3/8. Jego charakterystyczną cechą jest duża ilość figur obracających się. Jego początki sięgają XVII wieku, ale tak naprawdę zyskał na popularności pod koniec XIX wieku i stał się tańcem warstw społecznych.
Popularny jest w regionach Mazowsza i Radomszczyzny. Jego popularność na różnego rodzaju zabawach i weselach zaczęła zanikać w drugiej połowie XX wieku. Niekiedy jest jeszcze wykonywany, ale zazwyczaj przez osoby starsze. Charakteryzuje się tym, że kobieta wykonuje kroki zasadniczo, a mężczyzna dokonuje urozmaiceń poprzez mocne przytupy, stępy, przysiady, przykucy, czy pokrzykiwania.
Kujawiak
Kujawiak, jak sama nazwa wskazuje wywodzi się z okolic Kujaw. Jego początki sięgają przełomu XVIII i XIX wieku. Na dworach szlacheckich wykonywany był dopiero pod koniec XIX wieku. Jest to taniec rytmiczny i dosyć płynny, w metrum 3/4. Niekiedy mówi się, że jest to taniec kołysany lub kolebany. Kroki taneczne są dosyć elastyczne, przeplatane odmiennymi figurami. Melodia do tańca jest nastrojowa, a sam taniec polega na delikatnym chodzie i obrotach pary tańczącej. Ruchy taneczne są spokojne, a osoby je wykonujące łagodnie się kołyszą.
